Veel ondernemers kopen producten in bij fabrikanten en laten daar hun eigen merk opzetten, waarna ze het onder het merk verkopen. Inmiddels is duidelijk geworden dat ook de merkhouders aansprakelijk kunnen zijn voor schade indien een product gebrekkig is, zelfs indien ze niets met de productie van doen hebben. Opletten dus.
Op 7 juli 2022 deed het Europese Hof van Justitie (‘HvJEU’) een belangrijke uitspraak in het kader van productaansprakelijkheid.
Wat is een merk?
Merkrechten zijn van grote waarde voor iedere onderneming. Merken zijn tekens waarmee ondernemingen hun waren en diensten kunnen onderscheiden van andere ondernemingen. Er zijn verschillende soorten merken. De bekendste merken zijn woordmerken en beeldmerken.
Merken worden op allerlei manieren gebruikt, zoals bijvoorbeeld op websites en in reclames om producten aan te prijzen, via zoekmachines (denk aan Google Ads) en op producten en productverpakkingen.
De casus: schade (mede) veroorzaakt door gebrekkig product
Een Finse consument had een Philips Saeco espressomachine gekocht. Een dag later brak brand uit in zijn woning. De brandweer wees het apparaat aan als de oorzaak.
Saeco, een dochteronderneming van Philips, vervaardigde de koffiemachine in Roemenië. Op de machine en de verpakking ervan waren de (geregistreerde) merktekens Philips en Saeco te lezen. Ook was de machine voorzien van een CE-markering (voor productveiligheid), met daarop onder meer het teken van Saeco.
De Finse verzekeraar Fennia vergoedde de door brand veroorzaakte schade aan de woning van een consument. Fennia diende een vordering tot schadevergoeding in tegen Philips, op basis van productaansprakelijkheid. Philips stelde dat zij niet aansprakelijk kon worden gehouden. Philips was immers niet bij de productie van de machines betrokken, en zou om die reden niet aan te merken als ‘producent’.
Prejudiciële vragen over uitleg begrip ‘producent’
Na hoger beroep bij het Finse hof, heeft de hoogste Finse civiele rechter een prejudiciële vraag gesteld aan het HvJEU. Kort gezegd werd het HvJEU verzocht om toe te lichten hoe de definitie van ‘producent’ uit de Europese Richtlijn 85/374 inzake de aansprakelijkheid voor producten met gebreken (de ‘Richtlijn’) moet worden uitgelegd. Met ‘producten’ doelt de Richtlijn op industrieel vervaardigde roerende zaken. Als ‘producent’ wordt onder de Richtlijn aangemerkt:
“de fabrikant van een eindproduct, de producent van een grondstof, of de fabrikant van een onderdeel, alsmede eenieder die zich als producent presenteert door zijn naam, zijn merk of een ander onderscheidingsteken op het product aan te brengen, of hiertoe toestemming heeft verleend.” In Nederland is dit vastgelegd in artikel 6:187 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW).
De vraag aan het HvJEU zag specifiek op de uitleg van het onderstreepte deel van deze definitie. Het HvJEU overwoog in haar arrest dat het niet noodzakelijk is dat degene wiens naam, merk of ander onderscheidingsteken op het product is aangebracht, daarnaast ook op een andere wijze als producent van het product naar buiten treedt. Het HvJEU ging niet mee in het standpunt van Philips.
Bescherming van de op het merk gerichte consument
De Europese wetgever legt het begrip ‘producent’ ruim uit, om zo de consument te beschermen. De partij die op de consument overkomt als de producent, is op grond van de Richtlijn aansprakelijk. Het is niet de bedoeling dat de consument, om schadevergoeding te kunnen vorderen, eerst nog moet onderzoeken wie de daadwerkelijke producent is, zo stelt het HvJEU.
De consument kan zich dus op zijn rechten beroepen tegenover zowel de daadwerkelijke producent als degene wiens merk of ander onderscheidingsteken op het product is aangebracht (of die heeft toegestaan dat dit wordt aangebracht, door middel van een licentie). Dit geldt ook als de onderlinge aansprakelijkheid (tussen merkhouder, producent en/of distributeur) in werkelijkheid anders ligt.
Merkhouder ook aansprakelijk voor schade
De merkhouder is ook aan te merken als ‘producent’ wanneer deze betrokken was bij het productieproces. Dit maakt de merkhouder aansprakelijk voor schade. Het is dan ook van belang om eisen te stellen aan de producent van producten met uw merk erop. Denk ook aan het maken van duidelijke afspraken over kwaliteitscontroles met een licentienemer.
Wilt u meer weten over productaansprakelijkheid of merkrechten? Neem vrijblijvend contact op met een van onze advocaten (Pascal van Boxtel, Sophie Slijkhuis en Julia Driessen). Zij zijn specialist op het gebied van intellectuele eigendomsrechten en commerciële contracten. Wilt u op de hoogte worden gehouden over interessante juridische zaken, schrijft u zich dan in voor de nieuwsbrief.
