In tijden van digitalisering van zo ongeveer alle processen die wij kennen is het niet vreemd dat ook een handtekening tegenwoordig digitaal kan worden gezet. Maar kan aan een digitale handtekening dezelfde (juridische) waarde worden gehecht als aan een normale ‘natte’ handtekening op papier?
Ondernemers zijn altijd bezig met het maken van afspraken met onder meer klanten en leveranciers. Vaak gebeurt dit mondeling, per e-mail, via schriftelijke of digitale offertes, door middel van bestellingen op websites of er wordt bijvoorbeeld een document (overeenkomst) gemaakt waarin afspraken worden weergegeven. Dit laatste is zeker van belang indien de belangen van partijen groot zijn.
Als alles goed gaat is er niets aan de hand. Maar in de praktijk komt het dagelijks voor dat partijen verschillen van mening over wat nu precies is afgesproken. Vaak gaat het dan om de uitleg van de tekst in een overeenkomst of correspondentie. Maar het komt ook voor dat een partij stelt dat hij een bepaald document niet heeft ondertekend en dus ontkent dat er een beroep op het document kan worden gedaan. Dit kan juridisch gezien grote gevolgen hebben.
Drie typen handtekeningen
Er kan onderscheid worden gemaakt tussen een aantal verschillende typen handtekeningen:
- de gewone handtekening met pen op papier;
- de gewone elektronische handtekening, zoals een ingescande handtekening op papier; en
- de gekwalificeerde elektronische handtekening, waarbij aan een elektronische handtekening een gekwalificeerd certificaat wordt toegevoegd.
De gekwalificeerde elektronische handtekening heeft – in tegenstelling tot de gewone elektronische handtekening – altijd dezelfde juridische waarde als een gewone handtekening met pen en papier.
Bewijskracht elektronische handtekening
Waarom is een handtekening juridisch gezien eigenlijk zo belangrijk? Dit heeft te maken met de bewijslast in geval van een geschil. Op grond van artikel 150 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) draagt de partij die die zich beroept op rechtsgevolgen van door haar gestelde feiten of rechten, de bewijslast van die feiten of rechten. In de praktijk betekent dit dat als iemand stelt dat er iets is overeengekomen en de andere partij ontkent dat, dan dient de eisende partij zijn standpunt te bewijzen.
Staat vast dat iemand een document met pen heeft ondertekend, dan levert dit de partij die een beroep doet op het document een groot voordeel op. Er is dan namelijk sprake van een onderhandse akte en deze heeft dwingende bewijskracht op grond van artikel 157 lid 2 Rv. Is er sprake van een gekwalificeerde elektronische handtekening, dan wordt deze altijd gelijk gesteld met een handmatige ondertekening.
In een recente procedure ging het over een zaak waarin de leverancier betaling vorderde van zijn factuur. De afnemer had een digitale handtekening gezet op een IPad, maar stelde deze handtekening alleen was gezet voor het verkrijgen van nadere informatie en niet voor het sluiten van een overeenkomst. De leverancier moest vervolgens bewijzen dat er was overeengekomen dat de afnemer een bedrag zou betalen.
De rechtbank legt eerst uit dat een gekwalificeerde elektronische handtekening altijd gelijk wordt gesteld met een handmatige ondertekening. In onderhavige situatie is echter geen sprake van een dergelijke gekwalificeerde elektronische handtekening.
De rechtbank concludeert vervolgens dat de in onderhavige situatie gebruikte methode van ondertekening onvoldoende betrouwbaar is. Door de afnemer is namelijk destijds tijdens een gesprek met een medewerker van leverancier een handtekening gezet op een tablet van de leverancier, in een systeem van de leverancier. Het is daarom niet goed te controleren wat er na dit gesprek met de handtekening van de afnemer is gebeurd. De handtekening levert dus geen dwingend bewijs op.
De rechtbank geeft de leverancier overigens nog wel de mogelijkheid om op andere manieren te bewijzen dat de afnemer ervoor heeft getekend dat hij de leverancier moet betalen. Of dit de leverancier lukt is maar de vraag. In de praktijk kan dit zeer lastig zijn.
Voorkom onzekerheid over uw afspraken
Indien u regelmatig overeenkomsten sluit is het van groot belang eens een kritische blik te werpen op de precieze wijze van waarop overeenkomsten tot stand komen en worden ondertekend. Dit voorkomt problemen achteraf.
Heeft u vragen over het opstellen, sluiten, uitleggen of beëindigen van overeenkomsten? Wij helpen u graag.
Pascal van Boxtel is specialist op het gebied van intellectuele eigendomsrechten en commerciële contracten. Wilt u meer weten over intellectuele eigendomsrechten of commerciële contracten, neem dan contact op met Pascal van Boxtel. Wilt u op de hoogte worden gehouden over interessante juridische zaken? Schrijf u in voor de nieuwsbrief.
