De uitbraak van het coronavirus heeft gevolgen voor veel aspecten van ons dagelijks leven, zo ook voor onze vakantie(dagen). We hebben verhalen gehoord – of hebben het zelf mogelijk meegemaakt – van gestrande reizigers die vastzitten in het buitenland, geplande vakanties die worden geannuleerd en de veelal ongewenste vouchers die worden aangeboden door reisorganisaties. Reden genoeg voor veel werknemers om hun vakantiedagen nu op te sparen en deze vervolgens pas op te nemen wanneer de coronaregels wat meer zijn versoepeld. Maar is dit überhaupt wel mogelijk? En kunnen werkgevers hun werknemers verplichten om de vakantiedagen toch op te nemen?

Wettelijke - en bovenwettelijke vakantiedagen

Werknemers bouwen ieder jaar bij hun werkgever vakantiedagen op. In Nederland kennen we twee soorten vakantiedagen: wettelijke en bovenwettelijke. De wettelijke vakantiedagen bestaan uit vier keer de overeengekomen arbeidsduur per week. Een werknemer die fulltime – meestal 40 uur – per week werkt, heeft dus recht op 160 uur vakantie, ook wel 20 dagen. Naast de wettelijke vakantiedagen, ontvangen de meeste werknemers een aantal extra vakantiedagen van hun werkgever. Dit worden de bovenwettelijke vakantiedagen genoemd. Hoe veel bovenwettelijke vakantiedagen een werknemer ontvangt, is opgenomen in de individuele arbeidsovereenkomst of cao.

Vervaltermijnen

Zowel de wettelijke- als bovenwettelijke vakantiedagen kennen een vervaltermijn. In de wet is vastgelegd dat de wettelijke vakantiedagen vervallen, 6 maanden na afloop van het jaar waarin ze zijn opgebouwd. Met andere woorden: wettelijke vakantiedagen die werknemers in 2020 hebben opgebouwd, moeten voor 1 juli 2021 worden opgenomen. Voor de bovenwettelijke vakantiedagen geldt een vervaltermijn van 5 jaar. De bovenwettelijke vakantiedagen die in 2020 zijn opgebouwd, vervallen dus pas per 31 december 2025.

Hierbij is van belang te vermelden dat vakantiedagen alleen kunnen vervallen indien werknemer in de gelegenheid is gesteld zijn vakantiedagen op te nemen. Een werkgever dient zijn werknemers dus tijdig én proactief te stimuleren om vrije dagen op te nemen en hen erop wijzen wat de gevolgen zijn indien zij geen vakantie opnemen. Dit is de zogenaamde inspanningsplicht van de werkgever. Vakantiedagen zijn bedoeld voor de werknemer om uit te kunnen rusten en te kunnen herstellen. Het is de werkgever daarom niet toegestaan de wettelijke vakantiedagen af te kopen. De bovenwettelijke vakantiedagen mogen daarentegen wel worden afgekocht.

Vakantiedagen opsparen

Momenteel kiezen veel werknemers ervoor om hun vakantiedagen als gevolg van de coronacrisis op te sparen, zodat ze deze in “betere tijden” kunnen opnemen. Echter, zoals hiervoor reeds toegelicht, blijven vakantiedagen niet onbeperkt geldig. Hierdoor ontstaat het risico dat rond de maanden mei en juni veel werknemers tegelijkertijd vakantiedagen willen opnemen. Zij hebben dan immers nog wettelijke vakantiedagen over 2020 staan, die in juli 2021 verlopen. Dit kan onderbezetting op de werkvloer tot gevolg hebben, wat grote problemen kan veroorzaken bij ondernemingen.

Zwaarwegende bedrijfsbelangen

Aangezien het initiatief tot het nemen van vakantie bij werknemers ligt, is het voor werkgevers helaas niet mogelijk het personeel te verplichten (in een bepaalde periode) vakantie op te nemen. Het is wel mogelijk voor werkgevers om vakantie te weigeren op grond van zwaarwegende bedrijfsbelangen. Dit komt voort uit de gedachte dat de vakanties van werknemers niet schadelijk mogen zijn voor de onderneming. Onderbezetting, die niet op een andere manier op te vangen is, is een voorbeeld van zo’n zwaarwegend bedrijfsbelang.

Uiterlijk 14 dagen nadat de werknemer heeft aangegeven vakantiedagen op te willen nemen, dient de werkgever hierover een beslissing te nemen. In het geval dat de werkgever besluit de aanvraag af te wijzen op grond van een zwaarwegend bedrijfsbelang, is hij verplicht de werknemer op een ander moment alsnog in de gelegenheid te stellen de geweigerde vakantiedagen op te nemen.

Tot slot

Werkgevers zijn niet toegestaan hun werknemers te verplichten vakantiedagen op te nemen. Desalniettemin zal het niet mogelijk zijn voor werknemers om (alle) vakantiedagen op te sparen tot na de coronacrisis. Dit omdat een deel van de vakantiedagen reeds voor die tijd zal komen te vervallen. Wij raden werkgevers daarom aan om door het jaar heen met het personeel te overleggen over de vakantieroostering, om zo onderbezetting te voorkomen en een wenselijke verdeling van vakantiedagen te bewerkstelligen. Dit geeft de werknemers de tijd en ruimte om te herstellen en de werkgever meer mogelijkheden om de onderneming draaiende te houden. Tot slot verkleint dit de kans dat werkgever een beroep moet doen op zwaarwegende bedrijfsbelangen, en daarmee de vakanties van zijn werknemers moet weigeren.

Heeft u hulp nodig of wilt u meer weten over de regels omtrent het opnemen van vakantiedagen? Neem dan vrijblijvend contact op met Lieve Holterhues +31 (0)88 – 194 7748 of stuur een mail naar lieveholterhues@vdb-law.nl