Zojuist veegde de Raad van State in een uitspraak de in juli 2021 ingevoerde bouwvrijstelling van tafel, omdat deze niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. Door deze bouwvrijstelling was het bij de aanvraag van een vergunning niet langer nodig om te onderzoeken hoeveel stikstof er vrijkwam bij de bouw van een project. Deze stikstoofuitstoot zou namelijk maar tijdelijk zijn, zo redeneerde het kabinet. Alleen blijvende stikstofuitstoot na ingebruikname telde vanaf dat moment mee.
De bouwvrijstelling was ingevoerd nadat de bouw vrijwel kwam stil te liggen nadat de Raad van State in 2019 een uitspraak had gedaan waarin werd bepaald dat geen extra stikstof mocht neerkomen op beschermde natuurgebieden, in verband met achteruitgaande biodiversiteit. De bouwvrijstelling voorzag in een uitweg.
Waar ging de zaak over?
De zaak waarin vandaag uitspraak is gedaan werd aangespannen door Mobilisation for the Environment (MOB) en werd gevoerd over megaproject Porthos. MOB stelde zich op het standpunt dat bij de aanleg van het project (waarbij het ging om de ondergrondse opslag van CO2 van bedrijven uit de Rotterdamse haven) ook stikstof vrijkomt. Volgens Europese regelgeving moet ook met deze stikstofuitstoot rekening worden gehouden bij de vergunningverlening.
Toestemming voor een project mag alleen gegeven worden als uit onderzoek blijkt dat zeker is dat beschermde natuurgebieden geen schade oplopen. Met andere woorden, de bouwvrijstelling voldoet niet aan het Europese Natuurbeschermingsrecht. De hoogste bestuursrechter in Nederland volgt dit en daarmee behoort de bouwvrijstelling tot het verleden.
Gevolgen voor bouwprojecten
De gevolgen voor toekomstige (bouw)projecten zijn groot, er zal namelijk per project moeten worden bezien hoeveel stikstof er vrijkomt bij de bouw van dat project. Dit soort berekeningen kosten veel tijd en daarom zullen er grote vertragingen gaan ontstaan voor geplande (woning)bouwprojecten. Dit betekent overigens niet dat er nu een gehele bouwstop geldt.