KLM heeft na het ontslag van een purser die zijn rooster manipuleerde, ook diens sjoemelende echtgenote op straat gezet. Zo blijkt uit een onlangs gepubliceerde uitspraak van de kantonrechter van de Rechtbank Noord-Holland. [1]
Feiten
De 45-jarige echtgenote werkte al sinds 1998 bij KLM en vervulde daar sinds 2015 een functie als HR-medewerkster. Als Employee Front Office vormde zij het eerste aanspreekpunt voor de interne KLM organisatie en verstrekt zij informatie over de cao, wet- en regelgeving. Conform de cao was de werkneemster verplicht tot geheimhouding van alles waarvan zij tijdens haar dienstbetrekking kennis heeft gekregen, en diende zij KLM- en privébelangen gescheiden te houden.
Dit laatste bleek de afgelopen jaren behoorlijk mis te zijn gegaan. De werkneemster heeft het wachtwoord van haar zakelijke laptop aan haar echtgenoot, in die periode werkzaam bij KLM als purser, verstrekt. De echtgenoot van werkneemster heeft daarmee minstens ander half jaar lang met tientallen wijzingen een zo gunstig mogelijk rooster voor zichzelf samengesteld. Nadat KLM de roostermanipulaties ontdekte, werd de purser in 2019 op staande voet ontslagen. De kantonechter te Amsterdam heeft het aan de echtgenoot gegeven ontslag op staande voet overigens vernietigd, en de arbeidsovereenkomst ontbonden wegens verwijtbaar handelen. Dit leverde de echtgenoot nog vijf maanden salaris op, ofwel bijna 22.000 euro, en een transitievergoeding van ruim 42.000 euro. Na het ontslag op staande voet van haar echtgenoot heeft tussen KLM en werkneemster een disciplinair gesprek plaatsgevonden, waarbij werkneemster schriftelijk is berispt. KLM benadrukte erop te vertrouwen dat deze maatregel aanleiding zou vormen voor de werkneemster om zich in het vervolg strikt aan de geldende regels te houden. Helaas bleek niets minder waar.
Nader onderzoek van de KLM Security Services naar het handelen van de werkneemster toonde namelijk aan dat werkneemster tussen 2012 en 2019 veelvuldig, tot tientallen keren per jaar, het dossier van haar partner had ingezien. Naast het dossier van haar echtgenoot, bleek de werkneemster ook erg geïnteresseerd in de personeelsdossiers, gespreksverslagen, beoordelingsformulieren en psychologische testen van andere werknemers. Dit alles vormde reden voor KLM om het dienstverband met de werkneemster zo spoedig mogelijk te willen beëindigen.
Het verzoek van KLM en verweer van werkneemster
KLM stelde primair dat er sprake was van verwijtbaar handelen en secundair dat door deze gedragingen een verstoorde arbeidsverhouding is ontstaan. Werkneemster heeft door haar gedragingen niet voldaan aan de integriteitseisen van KLM, en heeft uit eigen belang vertrouwelijke persoonsgegevens geraadpleegd. Hiermee heeft de werkneemster volgens KLM ernstig verwijtbaar gehandeld. Omdat zij ernstig verwijtbaar gehandeld heeft door meerdere keren de integriteitseisen te schenden, voert KLM verder aan dat zij geen transitievergoeding verschuldigd is.
De werkneemster voerde verweer en stelde kort samengevat dat zij de dossiers weliswaar heeft ingezien uit nieuwsgierigheid, maar dat zij deze niet heeft gedeeld met anderen. Daarnaast kan haar geen verwijt worden gemaakt omdat zij uit hoofde van haar HR-functie vrijelijk inzage had in de dossiers van haar collega’s, en KLM haar niet gewaarschuwd zou hebben dat zij deze dossiers niet in mocht zien.
Het oordeel van de kantonrechter
Volgens de kantonrechter mag, omdat de werkneemster een HR-functie vervult en toegang heeft tot vertrouwelijke informatie, van haar een hoge mate van integriteit worden verwacht. De werkneemster is hier tijdens haar dienstverband meerdere malen op gewezen. Daarnaast is er meerdere keren met haar gesproken over integriteit en is zij zelfs berispt voor het delen van het wachtwoord van haar zakelijke laptop met haar echtgenoot. Bovendien is zij er uitdrukkelijk op gewezen dat zij met gevoelige persoonsgegevens werkt, die zij uitsluitend mag raadplegen in de uitoefening van haar functie. Ondanks al deze waarschuwingen heeft zij de informatie voor privédoeleinden gebruikt en daarmee de belangen van haar collega’s geschonden. De kantonrechter was daarom van oordeel dat de werkneemster verwijtbaar heeft gehandeld en er sprake is van een redelijke grond voor ontbinding.
Ook wat betreft de transitievergoeding is de kantonrechter duidelijk. Omdat de arbeidsovereenkomst van de werkneemster wordt ontbonden maakt zij in beginsel aanspraak op een transitievergoeding, tenzij er sprake is van ernstig verwijtbaar handelen van de werkneemster. Deze uitzondering heeft een beperkte reikwijdte en moet terughoudend worden toegepast.[2] Omdat de werkneemster zelfs nadat zij (meerdere malen) gewaarschuwd was, willens en wetens de integriteitseisen van KLM heeft geschonden, is de kantonrechter van oordeel dat er sprake is van ernstig verwijtbaarheid. Gelet op deze ernstige verwijtbaarheid is KLM geen transitievergoeding verschuldigd.
Privacy
Hoewel dit een arbeidsrechtelijke zaak betreft heeft deze zaak ook een AVG-tintje. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft in 2019 het Haga Ziekenhuis een boete opgelegd van EUR 460.000 omdat de patiëntendossiers onvoldoende beveiligd waren. Gebleken was dat verschillende medewerkers in de dossiers keken terwijl daar formeel geen noodzaak voor was. De zaak heeft bekendheid gekregen omdat één van de ingekeken dossiers het dossier van realityster Barbie betrof. Wat geldt voor de beveiliging van patiëntendossiers geldt ook voor de beveiliging van personeelsdossiers. Een goed autorisatiebeleid, intern toezicht op toegang en het controleren van logs is daar onderdeel van. Daarnaast zijn er sinds de invoering van de AVG meerdere voorbeelden bekend van toegekende schadevergoedingen wegens schending van de AVG. Artikel 82 lid 1 AVG luidt:
Eenieder die materiële of immateriële schade heeft geleden ten gevolge van een inbreuk op deze verordening, heeft het recht om van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker schadevergoeding te ontvangen voor de geleden schade.
Niet iedere inbreuk op de AVG geeft recht op schadevergoeding. Toch hebben de collega’s van de ontslagen KLM-medewerkster hebben o.i. een goede kans van slagen als zij zich met een dergelijk verzoek tot KLM wenden.
[1] ECLI:NL:RNHO:2020:7606
[2] ECLI:NL:HR:2019:203 (Woondroomzorg)
Meer weten? Neem gerust contact op met Stan van Riemdijk via +31 (0)88 - 194 8422.